Angin Timur - De Oostenwind

Muziek van de Indische componist Paul Seelig: de pantun

Ensemble Angin Timur (de Oostenwind) is opgericht om de Maleise pantuns die de Indische componist Paul Seelig op muziek zette, weer tot leven te wekken. Pantuns zijn korte gedichtjes, vaak over de liefde. Het zijn prachtige miniaturen, in het Indonesisch / Javaans gezongen door sopraan Renate Arends, en bewerkt voor westers gestemde bonang / slenthem (Elsje Plantema), viool (Belemir Baran) en piano (Henk Mak van Dijk). De bonang / slenthem zijn onderdeel van het chromatisch gestemde gamelan-instrumentarium van Sinta Wullur (Multifoon).

Pantun
Pantuns behoren tot de Maleise en Indonesische poëzie. De pantun bouwt op een eeuwenoude orale traditie. UNESCO riep de Pantun in 2020 uit tot immaterieel cultureel erfgoed, en noemde het een prachtig middel voor communicatie, rijk aan culturele en religieuze waarde.

Paul Seelig
De veelzijdige Indische componist Paul Seelig (1876–1945) woonde en werkte bijna zijn hele leven in Bandung, Java. Hij studeerde aan een Duits conservatorium, en werd in Indië geïnspireerd door Javaanse gamelan, Komedie Stamboel, Indische krontjong en Maleise pantuns.

Zijn Pantuns voor zang en piano werden in 1915 en rond 1930 gepubliceerd in drie albums, opus 24, 46 en 49: zesentwintig in totaal. Zij laten een fascinerende mix van oost en west horen. Het Soerabaijasch Handelsblad van 14 mei 1932 meldt: ‘De door hem op muziek gezette pantoens kregen beroemdheid tot ver buiten de grenzen van Indië, maakten geweldigen opgang in Amerika, en ook in vrijwel alle landen van Europa’

Paul Seelig, 1876-1945

Vastleggen van Indisch erfgoed
Vorig jaar werkte Elsje Plantema samen met pianist Henk Mak van Dijk in een presentatie met muziek van Fred Belloni, ook een Indische componist. De combinatie piano en bonang beviel goed. Toen Henk een uitnodiging van het Vfonds kreeg om immaterieel Indisch erfgoed vast te leggen kon zijn oude wens om de pantuns van Seelig uit te voeren en op te nemen, mét zang, bonang en viool, in vervulling gaan. Een inspirerende samenwerking volgde.

Uitvoerenden Renate Arends zang; Elsje Plantema chromatische bonang / slenthem; Belemir Baran viool; Henk Mak van Dijk piano en toelichting [makvandijk.wordpress.com]

Met dank aan het Vfonds, legaat Clara Seelig en Stichting Nederlands Muziek Instituut.

Er zijn drie concerten:

Concert (Try out) in het Gamelanhuis

Locatie: Balizaal, Het Gamelanhuis
Datum: Zondag 26 mei 2024
Aanvang concert: 15:00 uur
Toegang: €15,- pp.
Reserveren: via email naar makvandijk@hotmail.com

Première op de Tong Tong Fair

Locatie: Tong Tong Fair, Den Haag (Malieveld)
Datum: Dinsdagmiddag 28 mei 2024
Aanvang concert: zie tongtongfair.nl
Toegang: zie tongtongfair.nl

Museum Bronbeek

Datum: Donderdagmiddag 10 oktober 2024
Locatie: Museum Bronbeek, Arnhem

Een tweetal pantuns opus 24 van Paul Seelig met Kupu-kupu (vlinders)